Kira geliri beyannamesi nasıl verilir? Kira gelirinin büyüklüğüne göre vergi oranlarının nasıl değişir? Yazlıklar ve günlük kiralanan mülklerden elde edilen gelirlerin vergi hesabındaki püf noktalar neler? İşte tüm merak edilenler...
Hürriyet gazetesi köşe yazarlarından Ahmet Karabıyık bugün köşesinde "Beyanname nasıl verilir?" başlıklı yazısına yer verdi. İşte yazının detayları;
Kira gelirlerinin vergilendirilmesine yönelik merak edilen konuları örnek hesaplamalarla pazartesiden itibaren ayrıntılarıyla ele aldık.
Yazı dizimizin son gününde artık beyannamelerin Maliye’ye nasıl ulaştırılacağını ele alıyoruz. Beyanname, vergi dairesine gidilerek elden verilebilir, posta ile de gönderilebilir, internetten de iletilebilir. Bugün kira gelirinin büyüklüğüne göre vergi oranlarının nasıl değiştiğini de ele alıyoruz. Yazlıklardan elde edilen ve günlük haftalık kiralanan taşınmazlardan elde edilen gelirlerde özellikli durumlar var ve tereddütler yaşanabiliyor. Yazlıklar ve günlük kiralanan mülklerden elde edilen gelirlerin vergi hesabındaki püf noktalarını da açıklıyoruz ayrıca.
2019’da elde edilen kira gelirlerinin en son 31 Mart akşamına kadar beyan edilmesi gerekmekte. Beyannameler elden vergi dairesine verilebilir, posta ile de gönderilebilir. Beyannamelerin, mükellefin bağlı olduğu (ikametgâhının bulunduğu) vergi dairesine verilmesi gerekiyor. Gelir İdaresi Başkanlığı’nın internet sitesindeki (gib.gov.tr) ‘Hazır Beyan Sistemi’ ile de gelirler beyan edilebilir.
Beyannameler, elektronik beyanname gönderme aracılık yetkisi almış mali müşavirler aracılığıyla da gönderilebilir. Postayla beyannamesini gönderecekler için önemli bir hatırlatma da bulunalım. Beyanname eğer normal (adi) posta ile gönderiliyorsa postaya veriliş tarihi değil, vergi dairesine postanın ulaştığı tarih dikkate alınıyor. Taahhütlü postadaysa postaya veriliş tarihi dikkate alınıyor.
Sadece kira geliri elde edenler için veriliyor bu hizmet… 60 yaş üzeri mükellefler ile engelli mükelleflerden yaşlılığı, engeli veya hastalığı nedeniyle vergi dairesine gidemeyecek durumda olanlar için, Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) bu kişiler için evden beyanname alma hizmeti sağlıyor. Belirtilen şartları taşıyan mükellefler, bağlı oldukları vergi dairesini veya Türkiye genelinde Vergi İletişim Merkezi’ni (VİMER - 444 0 189) arayarak randevu isteyebiliyorlar.
2019’da elde ettiği konut kira gelirleri 5.400 lirayı aşan gurbetçiler de; beyanname verecekler. İşyeri kirası elde edildiğinde; üzerinden stopaj yapılmış olması koşuluyla, kira tutarı ne kadar olursa olsun beyanname vermeleri gerekmiyor. Dolayısıyla vergi de ödemiyorlar.
Her beyanname veren için vergi ödemesi söz konusu değil. Elde edilen kira gelirinden; istisna, gider ve indirimler düşüldüğünde, ödenecek gelir vergisi çıkmayabilir.Ancak beyanname veren her mülk sahibi, her durumda beyannamenin damga vergisini ödemesi gerekiyor. 2020 için gelir vergisi beyannamesi üzerinden ödenecek damga vergisi tutarı 89,10 lira olarak belirlendi. (Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği, Seri No: 64. )
Mart ayı sonuna kadar verilebilecek beyannameler üzerinden hesaplanan ‘ödenecek verginin’ ilk taksiti 31 Mart 2020 tarihine kadar ödenebilecek. İkinci taksit ise 4 Ağustos 2020 (31 Temmuz 2020 resmi tatile-kurban bayramı-rastladığından) tarihine kadar ödenebilecek. Vergi dairesi veznesine ödenebildiği gibi, anlaşmalı bankalara ve gib.gov.tr adresinden banka kartları ve kredi kartları ile de ödenebiliyor.
Kira gelirleri beyan edilmez veya eksik beyan edilirse; konut kira gelirleri için 5.400 lira olan istisna hakkı kaybolur. Beyan edilmeyen veya eksik beyan edilen gelir tutarı üzerinden gelir vergisi hesaplanır ve verginin bir katı tutarında vergi ziyaı cezası kesilir. Aylık yüzde 1,6 oranında gecikme faizi hesaplanır. Vergi Usul Kanunu’nda beyanname vermeyenler için iki kat 1. derece usulsüzlük cezası da öngörülmekte.
500 TL ve üzerindeki konut kiralarının, bankadan veya PTT’den ödenmesi zorunlu. Miktar sınırlaması olmaksızın tüm işyeri kiralarının da bankadan ödenmesi zorunlu.
1 Temmuz 2017’den itibaren; haftalık, günlük veya benzeri şekilde ‘kısa süreli konut kiralamalarında da’ tutara bakılmaksızın ödemelerin bankadan veya PTT’den yapılması da zorunlu hale geldi.
Kentsel dönüşüm kapsamında dairesini müteahhide verenler, anlaşmaya göre müteahhitten kira yardımı da, ilaveten taşınma yardımı da alabiliyorlar. Müteahhitten tahsil edilen bu kapsamdaki gelirler; kira geliri niteliğinde değil, yardım niteliğinde. Ayrıca binanın kullanımı karşılığı bir ödeme de söz konusu değil. Dolayısıyla kiralama karşılığı olarak gelir elde edilmediğinden beyanname verme-vergi ödeme yükümlüğü de de doğmuyor.
Maliye, günlük-haftalık kiralamaları; kira geliri (GMSİ) olarak değil, ‘ticari kazanç’ olarak görüyor. Ticari kazanç olarak görülünce mülk sahibi için vergilendirme farklılaşıyor ve ilave yükümlülükler başlıyor. Kira geliri elde edenler (GMSİ) yılda bir kez gelir vergisi (GV) beyannamesi veriyorlar. Ticari kazanç elde edenler (gerçek usulde) defter tutma zorunluluğu, düzenli olarak KDV beyannamesi (ve işlemlere bağlı olarak muhtasar beyanname) verme zorunluluğu gibi başkaca vergi ödevlerini de yerine getirmek durumundalar. Günlük kiralamaların ‘ticari kazanç’ olarak görülmesinin nedeni “Uzun süreli kiralamaya göre daha fazla gelir elde edildiği, süreklilik arz edecek şekilde her kiracı ayrıldığında tekrar kullanıma hazır tutulduğu” yaklaşımı… Ayrıca bu tip kiralamaların organizasyon gerektiğini dolayısıyla kira geliri olarak değil ‘ticari kazanç’ olarak vergilendirilmesi gerektiği belirtiliyor (Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı, 13.09.2012 tarih ve 928 sayılı özelge).
Yazlık konutların kiraya verilmesinde de, günlük kiralamalara benzer durum var. Kiranın süresi ve şekline göre vergileme değişiyor. Beyan edilecek gelirin; kira geliri mi (gayrimenkul sermaye iradı-GMSİ) yoksa ticari kazanç mı olacağı yine yukarıdaki kriterlere bakılarak belirleniyor. Yani aylık-sezonluk olarak kiralama varsa ertesi yıl Mart ayında (2019 gelirleri için istisna tutarı olan 5.400 lirayı da aşıyorsa) tek bir beyanname verilmesi yeterli.
Ancak; eğer günlük-haftalık kiralama varsa, her defasında yeni müşteri için yazlık tekrar kullanıma hazır hale getiriliyorsa (bu tip kiralamalar için bir organizasyon gerektiğinden de yola çıkılarak) ticari kazanç olarak görülüyor. Elde edilen kira geliri ‘GMSİ’ sayılmıyor, ‘ticari kazanç’ sayılıyor.
Gelir Vergisi’nin oranları yüzde 15’den başlayıp yüzde 40’a kadar yükselmekte. (GVK Md.103) Aslında uzun yıllardır gelir vergisinde en yüksek oran (98 bin lirayı aşan vergi matrahı için) yüzde 35 olarak uygulanıyordu. Artık yüksek kira geliri elde edenler (500 bin lirayı aşan vergi matrahı için) yüzde 40 oranında vergi ödeyecekler.
Kira geliri elde eden vatandaşların vergilendirmeye ilişkin tereddütlerini gidermek için Maliye’ye sorduğu sorulara cevaben verilmiş özelge örnekleri www.vergidoktoru.com.tr adresinden görülebilir.
